تشخیص فرش دستباف

تشخیص فرش دستباف

شناخت فرش دستباف اصیل راه کارهای خاصی دارد.

یکی از این راه ها توجه به مواد اولیه به کار گرفته شده در فرش است.

رنگزاهای فرش دستباف هم می‌توانند طبیعی باشند و هم شیمیایی.

توجه به گره و تراکم نیز یکی از راه‌های شناخت فرش دستباف است .

معمولا فرش‌های عشایری تراکم کمتری دارند.

مواد اولیه فرش دستباف اصل

در فرش‌های دستباف، تار و پود قالی را با پنبه چله‌کشی می‌کنند.

البته در بعضی از فرش‌های دستبافی که عشایر می‌بافند، از پشم هم استفاده می‌شود.

در برخی فرش‌های دستباف ابریشمی، از ابریشم و خامه ابریشم برای چله‌کشی استفاده می‌کنند.

به طور کلی می‌شود گفت که از پشم، ابریشم و پنبه در بافت فرش دستباف اصل استفاده می‌شود.

رنگزاهای فرش دستباف اصل

مواد اولیه قبل از این که مورد استفاده قرار گیرند، باید رنگ شوند.

در فرش دستباف در برخی از موارد از رنگ‌های طبیعی و در برخی موارد نیز از رنگ‌های شیمیایی استفاده می‌شود.

عده‌ای طرفدار رنگ‌های طبیعی و عده‌ای طرفدار رنگ‌های شیمیایی هستند.

کسانی که طرفدار رنگ‌های شیمیایی هستند اعتقاد دارند که رنگ‌های شیمیایی به زیبایی فرش دستباف بیش‌تر کمک می‌کنند.

رنگ‌های شیمیایی معمولا به براق بودن فرش بیشتر کمک می‌کنند و مقاومت بالاتری نیز دارند.

اما رنگ‌های طبیعی، جلوه‌ی طبیعی‌تری به فرش دستباف می‌دهند و به هیچ‌وجه حساسیت‌های پوستی ایجاد نمی‌کنند.

نقشه و طراحی فرش دستباف اصل

فرش‌های دستباف را با توجه به نقشه و طراحی آن‌ها، به دو دسته فرش‌های شهری و فرش‌های روستایی و عشایر، تقسیم بندی می‌کنند.

فرش‌های شهری را با استفاده از نقشه‌هایی که اندازه طبیعی دارند، می‌بافند.

در فرش‌های روستایی و عشایر تصورات قالیباف در طرح و نقشه فرش دستباف بسیار موثر است.

به همین دلیل فرش‌های شهری از فرش‌های روستایی خطای کمتری دارند.

ناگفته نماند که بسیاری از کارشناسان هنری خطاهای فرش عشایر را نشانه اصیل بودن این نوع فرش دستباف می‌دانند .

معمولا فرش‌های عشایری با خطا را به فرش‌های منظم و دقیق شهری ترجیح می‌دهند.

گره و تراکم گره در فرش دستباف اصیل

فرش دستباف ایرانی از خامه بافته می‌شود. خامه‌ها را با دست به دور نخ‌های تار گره می‌زنند.

در دقت به گره‌های فرش دستباف اصیل، باید به نوع و تراکم گره توجه شود.

تراکم گره در فرش‌های دستباف اصیل

به تعداد گره‌هایی که در هر اینچ مربع از فرش زده می‌شوند، تراکم گره می‌گویند.

برای اندازه گرفتن تراکم فرش دستباف، تعداد گره‌ها در یک اینچ مربع از قسمتی از فرش (یک اینچ در تار و یک اینچ در پود) را می‌شمارند .

ارقام به دست آمده را در هم ضرب می‌کنند، عدد به دست آمده تراکم گره را مشخص می‌کند.

طبیعی است که هرچقدر تراکم گره بیشتر باشد فرش کیفیت مطلوب‌تری دارد.

اما کارشناسان هنری در مورد فرش‌های دستباف عشایری میزان تراکم گره را در کیفیت فرش موثر نمی‌دانند.

به دلیل این که شاخص‌های کیفیت این فرش‌ها با فرش‌های کارگاهی و شهری متفاوت هستند.

عشایر فرش‌های خود را با امکانات کمی نسبت به شهری‌ها می‌بافند.

عشایر رنگ‌های مورد نیاز برای فرش را خودشان تهیه می‌کنند.

عشایر بعد از گذراندن مدتی در یک مکان مجبور به کوچ می‌شوند .

به همین دلیل وقت کافی را برای بافت فرش‌های با تراکم بالا ندارند.

تراکم فرش‌های عشایر معمولا بین 25 تا صد گره در هر اینچ مربع است.

درست است که تراکم فرش‌های عشایر از فرش‌های شهری کمتر است.

اما روح عشایر در این فرش‌ها دمیده می‌شود و این فرش‌ها را گران بها می‌کند.

نوع گره در فرش های دستباف اصیل

با گذر زمان قبیله‌ها و مردم مناطق مختلف، تکنیک‌های خاصی را برای گره‌زنی فرش ابداع کرده‌اند.

در کشور ایران مردم هر ناحیه برای گره زنی فرش تکنیک مختص به خود را دارند .

با استفاده از آن کالایی بسیار ارزشمند به نام فرش دستباف اصیل ایرانی را تولید می‌کنند.

برخی از مهم‌ترین گره‌های فرش دستباف ایرانی عبارتند از:

1-گره نامتقارن:

این گره در ایران و کشورهایی مانند هندوستان، ترکیه، مصر و چین کاربرد دارد.

2-گره متقارن:

این گره که گره ترکی نیز نامیده می‌شود، در ترکیه، قزاقستان و شمال ایران کاربرد دارد.

3- گره جفتی:

این گره بیش‌تر در خراسان ایران کاربرد دارد.

گره جفتی هم می‌تواند به صورت متقارن و هم به صورت نامتقارن زده شود.

این گره را بر روی 4 تار می‌زنند تا بافت قالی سریع‌تر انجام شود.

امروزه فرش دستباف ایرانی در سراسر دنیا شهرت و اعتبار ویژه‌ای دارد.

در داخل کشور نیز این فرش با وجود گران بودن باز هم مشتری دارد.

صادرات فرش در ایران جایگاه ویژه‌ای در دنیا دارد.