انواع طرح های فرش ایرانی

انواع طرح های فرش ایرانی

فهرست مطالب

انواع طرح های فرش ایرانی

تنوع طرح در فرش ایرانی

تنوع طرح در فرش ایرانی

 

 

زیبایی که در نقش و طرح و رنگ فرش های ایرانی یافت می شود .

را می توان جزو والاترین هنر های این سرزمین دانست .

این هنر همواره تجلی گر فرهنگ این سرزمین در شهر ها و روستا ها و عشایر می باشد .

در هر کجای ایران با توجه به موقعیت جغرافیای آن منطقه با روش و شیوه ی خاص خودمی باشد.

و همچنینین با توجه به کاربرد و ویژگی های آن سعی در خلق فرش های زیبا دارند .

و این زیبایی با نقش و رنگ های خاص پدیدار می گردد .

این نقش ها و رنگ ها در هر کدام از مناطق دارای ویژگی خاص و بومی خود می باشد .

که این ویژگی ها باعث شناخت قالی ها از یکدیگر می شود .

انواع طرحهای قالی ایرانی به حدی می باشد .

که باعث محکم ترین و قوی ترین اعتبار هنر ایران گردیده است .

ما در این جا نام انواع فرش ها را همراه با توضیحات اجمالی بیان می کنیم .

به صورت کلی دسته بندی های مختلفی در قالی ایرانی برای نقش و طرح آن وجود دارد.

ما در این مقاله به بیان تعدادی از آن ها خواهیم پرداخت .

به طور کلی شرکت سهامی فرش ماشینی در ایران ، آن را به 18 دسته ی اصلی و تعداد بسیار زیادی دسته فرعی تقسیم نموده اند .

 

 

1- فرش طرح انبیه اسلامی و آثار باستانی

این طرح ها الهام گرفته از کاشی کاری ها و ساختمان ها و شکل های هندسی شده است .

به مرور زمان طراحان با دخل و تصرف در طرح اصلی باعث پدیدار شدن طرح های فرعی شدند .

باعث افزایش انواع طرح فرش ماشینی .

از معروف ترین این طرح می توان محرابی کوفی ، مقبره شیخ صفی ، مسجد کبود ، مسجد شیخ لطف الله.

مسجد شاه اصفهان ، طاق بستان ، سردر امام زاده محروق ، تخت جمشید و زیر خاکی را نام برد.

 

2- فرش طرح های شاه عباسی

تمامی طرح های شاه عباسی بر اساس گل شاه عباسی معروف در این طرح می باشد .

این گل با تلفیق بندهای ختائی و در بعضی مواقع با اسلیمی و نقش های مختلف فرش ارائه می گردد .

از انواع این طرح می توان به افشان شاه عباسی ، شاه عباسی شیخ صفی ، ترنج شاه عباسی.

شاه عباسی جانوری ، شاه عباسی درختی و غیره اشاره نمود .

 

3- فرش طرح سلیمی

این طرح از شاخه های دورانی که در میان برگ ها قرار می گیرند تشکیل شده است .

این طرح گل فرش انواع مختلفی دارد که معمولا در تعداد زیادی از قالب ها تکرار می شود .

اما در تعدادی از آن ها این طرح مسلط می باشد .

از معروف ترین این طرح می توان اسلیمی دهن اژدر را نام برد .

که در این نوع در انتهای هر شاخه دو بخش به صورت متقارن منشعب می شوند .

و فکین اژدها را نمایش می دهند و روی ساقه های آن جوانه‌هایی برای تزئین قرار داده شده است .

که نام این جوانه ها نیز اسلیم می باشد .

نام این طرح شاید از کلمه اسلیم آمده باشد که به معنی جوانه است.

و یا ممکن است از لغت مصغر اسلامی باشد .

زیرا در هنر های اسلامی این طرح بسیار مورد استفاده قرار گرفته است .

این طرح هم مانند طرح های دیگر به علت دخل و تصرف دارای طرح های فرعی می باشد .

که عبارتند از : اسلیمی شکسته ، اسلیمی لچک ترنج ، اسلیمی بندی و غیره .

 

4- فرش‌های طرح افشان

این طرح دارای نگاره ها و بند های پیوسته ای می باشد و به نظر می رسد.

هنگامی که نقاش شروع به کشیدن این طرح کرده است .

قلم خود را از روی کاغذ بر نداشته تا پایان آن و بین قسمت های مختلف آن یک ارتباط مداوم وجود دارد .

همانطور که از نام این طرح پیداست تمام برگ و گل ها و بندهای آن در تمام فرش پراکنده می باشند .

کرونا برای چه کسانی خطرناک است
ادامه مطلب

طراحی این قالی به گونه ای می باشد که هیچ کدام از برگ و گل های آن قرینه نمی باشند .

این طرح دارای نقوش مختلفی از قبیل افشان حیوان دار ، افشان ختایی ، افشان دسته گلی ، افشان ترنجی و غیره می باشد .

 

5- فرش‌ طرح بته‌ای

این طرح برگرفته از درخت سرو می باشد .

در فرش ایران بته های به نام بته جقه شهرت یافته است که به شکل بته های سر کج می باشند.

این بوته ها در اندازه و اشکال مختلف در این طرح دیده می شوند .

بته ترمه ، بته شاخ گوزن ، بته لچک ترنج ، هشت گل ، بته قلمکار اصفهان ، بته جقه ، بته خرقه ای ، بته شاخ گوزن ، بته کردستانی ، بته سنندج ، بته بادامی و غیره از انواع این طرح می باشند .

 

6-  فرش طرح اقتباسی

بیشتر طرح های که در این گروه می باشند .

شباهت زیادی به فرش های که در مناطق مرزی کشورمان و کشور های همسایه و در بعضی موارد سایر کشور ها دارد .

علت نام گذاری آن به این نام اقتباسی نیز همین می باشد معروفترین آن نیز کوبلنی و قفقازی می باشد .

 

7- فرش طرح بندی یا واگیره ای

این طرح این گونه می باشد که یک قطعه ی کوچک از آن درکل فرش هم از جهت عمودی و هم از جهت افقی تکرار می شود .

به دلیل این که این قطعه ها زمانی که تکرار می شوند به هم می پیوندند بند بندی نامیده می شود .

از نام های فرعی این طرح می توان به بندی دسته گلی ، بندی اسلیمی ، بندی خاتم شیرازی .

بندی پبچک ، بندی گوزن حیوان ، بندی شکسته ، بندی خوشه انگوری ، بندی کتیبه ای ، بندی مجلسی .

بندی مستوفی ، بندی بختیاری ، بندی مینا خانی یا ورامین ، بندی ملانصرالدینی ، بندی سروی اشاره نمود .

 

8-  فرش طرح درختی

با وجود اینکه در تمامی طرح های فرش از شاخ و برگ استفاده شده است .

ولی در این طرح تلاش شده است که تشابه زیای با طبیعت داشته باشد .

درختی گلدانی ، درختی جانوری ، درختی سروی ، درختی سبزی کار با آب نما و درختی ترنج دار از معروفترین های این طرح می باشند .

 

9-  فرش طرح بخارا یا ترکمن

این طرح از نظر شکستگی خطوط و شکل هندسی در سطح طرح های مردم کوچ نشین و ایلی می باشد.

که بصورت ذهنی بافته می شوند و از روی نقشه نمی باشد .

که شامل ترکمنی قاشقی ، ترکمنی قاب یمونی ، ترکمنی خورجینی ، ترکمنی شانه ای.

ترکمنی چهار قاب ، ترکمنی غزال ، ترکمنی آخال و ترکمنی چشم آهو می باشد .

 

10- فرش طرح شکارگاهی

این طرح از نمایش صحنه شکار و شکارگاه به وجود آمده است .

به صورتی که در جاهای مختلفی از آن یک سوار کار با یک تیر و کمان در حال شکار آهو می باشد .

از گروه های فرعی این طرح می توان به شکارگاه سراسری ، شکارگاه درختی .

شکارگاه لچک ترنج ، شکارگاه ترنج دار و شکارگاه قابی اشاره نمود .

 

11- فرش طرح خشتی

بوم فرش در این طرح به قاب یا قسمت های مختلف تقسیم شده است که در آن ها نظمی وجود ندارد .

درون هر کدام از این قاب ها با برگ و گل های مختلف تزیین می شود .

از انواع آن می توان به خشتی ستونی ، خشتی اسلیمی ، خشتی قرآنی اشاره نمود.

 

12- فرش طرح گل فرنگ

این طرح بر اساس گل های طبیعی طراحی می شود .

به ویژه از گل رز در این طرح استفاده شده با رنگ های روشن مانند سرخ و آبی و زرد .

انواع طرح های آن عبارتند از گل فرنگ گل و بلبل ، افشان گل فرنگ ، گل فرنگ بیجار ، ترنج گل فرنگ و گل فرنگ دسته گلی و غیره .

ریشه زنی یا ریشه کشی فرش چیست ؟
ادامه مطلب

 

13- فرش طرح گلدانی

در این طرح اغلب گلدان با اندازه های مختلف وجود دارد .

که در بعضی از موارد یک گلدان پر از گل کل فرش را فرا میگیرد .

بعضی وقت ها تعدادی گلدان کوچک که بصورت متقارن می باشند .

در اطراف بوم و یا دنبال هم بوم را می گیرند .

که انواع آن شامل گلدانی یک طرفه ، گلدانی ختائی ، گلدانی لچک ترنج ، گلدانی دو طرفه.

گلدانی تکراری ، گلدانی محرابی ، گلدانی سراسری و گلدانی گل و بلبل می باشد .

 

14- فرش طرح محرابی

طرح این فرش محراب می باشد .

که همان مکانی می باشد که در مساجد و جود دارد و جایگاه نمازگزار یا امام جماعت می باشد .

در این طرح محراب را به وسیله ی گلدان ، قندیل و در بعضی موارد درختچه ها ی کوچک تزئین می شود .

و در دو طرف محرب ستون های بزرگی قرار دارند که سقف محراب را نشان می دهند .

انواع آن عبارتند از محرابی درختی، محرابی قندیلی ، محرابی گلدانی .

 

15- فرش طرح ماهی درهم

این طرح از رایج ترین و قدیمی ترین فرش ها می باشد .

این طرح که به صورت واگیره است و این واگیره در طول و عرض تکرار می شود .

در آن یک حوض نیز وجود داراد که به شکل لوزی با چهار برگی که در اطراف آن ماهی قرار گرفته است می باشد .

این طرح در جاهای مختلف ایران دارای نام های متفاوتی می باشد .

مانند ماهی فراهان ، ریز ماهی ، ماهی هراتی ، ماهی کردستان و ماهی زنبوری .

 

16- فرش طرح محرمات

به طرحی گفته می شود که قطع های از یک نقشه در طول فرش تکرار می شود .

و عرض آن در بوم به تعدادی ردیف تقسیم می شود .

هر کدام از این ردیف ها دارای طرح و رنگ مشخصی می باشند.

که از ابتدا تا انتهای آن ادامه داده شده اند و به صورت راه راه می باشند .

در بعضی از نقاط ایران این طرح را قلمدانی نام گذاری نموده اند .

گروه های فرعی این طرح شامل بته با زمینه ی الوان ، قلمدانی سراسری و گل ریز با زمینه ی یک رنگ می باشد .

 

17- فرش طرح هندسی

این طرح شامل اشکال هندسی مختلف می باشد .

خطوطی که در این طرح بکار رفته زاویه دار می باشند و به صورت قوسی و دورانی نمی باشد .

از انواع آن می توان به هندسی جوشقانی ، هندسی بندی قابی ، هندسی خاتم شیرازی .

هندسی ترنجدار ، هندسی موزاییک ، هندسی محرمات ، هندسی خطائی ، هندسی لچک ترنج و هندسی کف ساده اشاره کرد .

 

18- فرش طرح تلفیقی

علاوه بر طرح هایی که گفته شد و هر کدام دارای نامی مشخص بودند .

همچنین دارای تاریخچه ای بودند اما در طول زمان طرح های به وجود آمد.

که از تلفیق و ترکیب چند طرح با هم بودند .

گروه های فرعی این طرح عبارت است .

از تلفیقی بندی ، تلفیقی قاب فابی ، تلفیقی لچک ترنج ، تلفیقی لچک ترنج سبزی کار کف ساده.

شاحه پیچ ترنجدار ، تلفیقی دور نما ، سلسله ای ترنج دار ، تلفیقی لچک ترنج کف ساده .

تلفیقی ترنجدار ،گلدانی بند سلیمی ، تلفیقی ترنجی کف ساده ، تلفیقی ترنجی دسته گل ، تلفیقی لچک ترنج و تلفیقی سبزی کار .

 

در پایان هر کدام از این طرح های که گفته شد هم در فرش ماشینی و هم در دستبافت وجود دارد .

که این خود بیانگر این می باشد که تفاوتی بین فرش دستباف و ماشینی نمی باشد .

اما ما در این جا هم از طرح های ماشینی و هم از طرح های دستباف نام بردیم .

ولی نمی توان این موضوع را نیز نادیده بگیریم .

که فرش های دستباف با آن نقشه ها و طرح های اصیل و همچنین استفاده از رنگ و الیاف طبیعی خود گنجینه ای است.

که در هیچ کجای دنیا پیدا نمی شود .

ارسال نظر

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.

جستجو

اطلاعات جواز

مجوز قالیشویی برف شادمهر
گواهی ثبت برند قالیشویی برف شادمهر